Hükümet kapanışının önlenmesi, grevdeki işçilerden anlaşma, Türk ekonomisine güvende iyileşme: Piyasalarda neler oluyor?

Investing.com – Hafta sonu Capitol Hill’de milletvekilleri arasında yapılan son dakika görüşmelerinin ardından ABD hükümetinin kapanmasını önleyen sürpriz bir kısa vadeli finansman anlaşması sonrasında vadeli işlemler yükselişe geçti. Diğer yandan UAW işçileri ve Mack Truck,s grevden kaçınmak için bir anlaşmaya varırken Dünya Bankası gelecek yıl Çin ekonomisi için büyüme tahminini düşürdü. Yurt içinde ise bir yandan ekonomiye güvende iyileşme görülürken diğer yandan akaryakıta zam haberi gelmeye devam ediyor.

1. Hükümetin kapanışı önlenince vadeli işlemler yükseldi

ABD hisse senedi vadeli işlemleri, Washington’daki milletvekillerinin, federal hükümetin hafta sonu kapanmasını önlemek için on birinci saatte bir anlaşma sağlamasının ardından yükseldi.

Dow %0,4, S&P 500 %0,5 ve Nasdaq 100 %0,7 değer kazandı.

Ana endeksler, Cuma günü Eylül işlemlerinin son gününde karışık seyretti ancak üçü de aylık bazda geriledi. Özellikle S&P 500 ve Nasdaq Composite, şu ana kadar 2023 yılının en kötü ayını yaşamış oldu.

Bununla birlikte endeksler yıl boyunca yükselerek birkaç ay önce üretken yapay zekaya yönelik artan coşkunun yönlendirdiği bir rallinin gücüne işaret etti.

2. Biden Ukrayna’ya destek sözü verdi

ABD Başkanı Joe Biden, Ukrayna’ya 6 milyar dolarlık yeni yardım sağlama planının, hükümetin kapanmasını önlemek için milletvekilleri tarafından engellenmesinin ardından Ukrayna’yı “yalnız bırakmama” sözü verdi.

Hafta sonu Capitol Hill’de yapılan beklenmedik anlaşma, hükümeti 17 Kasım’a kadar açık tutacak ancak anlaşma, Rusya ile çatışmaların başlamasından bu yana onaylanan 113 milyar doların üzerine Ukrayna için ek destek içermiyor.

Yine de Pazar günü konuşan Biden hem kendi Demokrat partisinin hem de Cumhuriyetçi meslektaşlarının “büyük çoğunluğunun” hâlâ ülkeye mali destek gönderilmesinden yana olduğunu söyledi. Biden daha önce Ağustos ayında ekstra 24 milyar dolar talep etmiş, Beyaz Saray hem Ukrayna’nın savaş kabiliyetlerini korumayı hem de insani yardım sağlamayı ummuştu.

Cumhuriyetçiler ise yeni finansman desteğinin, hoşnutsuz sert parti üyelerinin hedefi olan Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy‘nin “önceliğim” dediği ABD sınır güvenliği reformlarına bağlı olması gerektiğini söyledi.

3. UAW işçileri Mack Trucks ile iş anlaşmasına vardı

United Auto Workers (Birleşik Otomobil İşçileri-UAW) sendikası tarafından temsil edilen yaklaşık 4.000 işçiden oluşan bir grup, Volvo (VLVLY) Group’a ait Mack Trucks ile olası bir grevi önleyen geçici bir anlaşma yaptı.

Pazar günü Doğu Standart Saati ile gece yarısından kısa bir süre önce yapılan ve sosyal medya üzerinden duyurulan geçici anlaşmanın UAW tarafından onaylanması gerekiyor.

UAW, Mack Truck’ın ücret ve sosyal haklarının iyileştirilmesini talep eden çalışanlarının neredeyse tamamının, geçen ay greve gitmeyi kabul ettiğini açıkladı. İlk olarak 2019 yılında iki haftalık bir grevin ardından imzalanan bir önceki anlaşmanın süresi, Pazar gecesi doluyordu.

Birçok UAW üyesi halihazırda büyük otomobil üreticileri General Motors (GM), Ford (IS:FROTO) Motor (F) ve Jeep’in ana ortağı Stellantis (STLA) tarafından işletilen fabrikalarda haftalar süren grevler düzenliyor.

Mack Başkanı Stephen Roy, yaptığı açıklamada, geçici anlaşmayı överek bunun şirket çalışanlarına ve ailelerine daha iyi ücret ve yan haklar sağlayacağını söyledi.

4. Dünya Bankası Çin’in büyüme tahminini düşürdü

Dünya Bankası, dünyanın ikinci büyük ekonomisinden gelen bir dizi zayıf veriye atıfta bulunarak Çin’in gelecek yılki büyüme görünümünü düşürdü.

Pazar günü yayımlanan altı aylık raporda banka, devam eden emlak sektörü likidite krizi ve pandemi sonrası toparlanmanın yanı sıra ticari korumacılık ve yüksek faiz oranları gibi dış faktörlerin etkisine dikkat çekti.

Sonuç olarak Çin’in ekonomik çıktısının, Nisan ayında %4,8 olan bir önceki tahminine göre 2024 yılında %4,4 artmasını bekliyor. Ancak bu yıl için %5,1 olan büyüme beklentisi değiştirilmedi.

Aylardır zayıf seyreden ekonomik göstergelerin ardından Çin ekonomisinde yeşil filizler görülmeye başlanmış olabilir. Cumartesi günü yapılan resmi bir anket, ülkedeki fabrika faaliyetlerinin son altı ayda ilk kez genişlediğini gösterdi. İmalat üretimi ve perakende satışlardaki büyüme de Ağustos ayında hızlanırken ihracat ve ithalattaki düşüş hafifledi.

Pekin son zamanlarda ekonomiyi desteklemek için harekete geçti ancak bazı analistler, hükümetin bu yıl %5’lik büyüme hedefine ulaşması için daha fazla desteğin gerekli olacağını savundu.

5. Petrol arz sıkışıklığının ortasında istikrar kazandı

Petrol fiyatları, sıkı arz tablosuna ilişkin endişeler ve ABD hükümetinin potansiyel olarak zarar verici bir kapanmadan kaçınmasının rahatlamasıyla, bugün yatay çizginin üzerine çıktı.

WTI vadeli kontratları %0,3 artışla 91,08 dolardan işlem görürken Brent %0,3 artışla 92,47 dolara tırmandı. Suudi Arabistan ve Rusya’nın, üretim kesintilerini yıl sonuna kadar uzatma kararıyla desteklenen ham petrol fiyatları, üçüncü çeyrekte neredeyse %30 artış gösterdi.

Reuters’in haberine göre Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ve müttefikleri (hem Riyad hem de Moskova’nın dahil olduğu grup), Çarşamba günü yakından takip edilen Ortak Bakanlar İzleme Komitesi toplantısında üretim politikasını muhtemelen değiştirmeyecek.

Öte yandan OPEC Genel Sekreteri Haitham Al Ghais, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, petrol talebinin 2023’ün geri kalanında “dirençli” kalmasının beklendiğini belirtti ve bu tahmin, en büyük petrol ithalatçısı Çin’den gelen son fabrika faaliyet rakamlarıyla desteklendi.

6. Türkiye’de ekonomiye güven artarken otogaza zam haberi geldi

Yurt içinde imalat sektörüne ve ekonomik güvene ilişkin veriler paylaşıldı. Bununla birlikte akaryakıta zam haberi de geldi.

İstanbul Sanayi Odasının (İSO) paylaştığı “Türkiye İmalat PMI Eylül 2023 Raporu”na göre Ağustos 2023’te 49 olarak belirlenen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI, Eylül ayında 49,6’ya yükseldi.

Öte yandan TÜİK’in aylık olarak yayımladığı, mevsim etkilerinden arındırılmış Ekonomik Güven Endeksi (EGE), Eylül ayında bir önceki aya göre %1,3 artarak önceki yılın aynı ayına göre %0,6 artış göstererek 95,4 oldu.

Zam haberine gelince sektör kaynaklarından alınan bilgiye göre Salı gününden itibaren geçerli olmak üzere otogaz grubunda 69 kuruşluk zam bekleniyor. LPG’nin litresi zammın ardından 18 TL’yi aşacak. Güncel akaryakıt pompa fiyatlarına göre Ankara’da motorinin litresi 40,64 liradan satılırken benzinin litresi ortalama 37,26 lira.