Askeri harcamalarda tarihi rekor

Savaş ve silahlanma konularında başlıca araştırma kuruluşlarından Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI) küresel askeri harcamaların 2022’de reel bazda %3,7 artışla 2,24 trilyon dolara yükseldiğini açıkladı.

Askeri harcamaları açık ara en yüksek olan ekonomi 877 milyar dolarla 2022’de de ABD oldu. ABD tek başına küresel askeri harcamaların yüzde 39’unu oluşturuyor ve ikinci sırada gelen Çin’in harcamalarının üç katı askeri harcama yapıyor.

Artan enflasyon ve geçim krizlerine rağmen 2022 yılında ABD’nin askeri harcamaları yüzde 0,7’lik bir artış kaydetti. SIPRI kıdemli uzmanları bu artışın büyük ölçüde Ukrayna’ya gönderilen mali askeri yardımlardan kaynaklandığını belirtiyor. ABD 2022 boyunca Ukrayna’ya 19,9 milyar dolar mali askeri yardım gerçekleştirdi.

Küresel askeri harcamalar Rusya’nın Ukrayna’yı geçen yıl işgal etmesinin ardından tarihi zirveye yükselirken, Avrupa ülkelerinin harcamaları 30 yıl önce sona eren Soğuk Savaş’tan bu yana en büyük artışı kaydetti. SIPRI tarafından yayımlanan rapora göre, Avrupa’da askeri harcamalar geçen yıl yüzde 13 artarken bunun büyük bölümü Rusya ve Ukrayna’nın askeri bütçelerindeki yükselişten kaynaklandı.

Ukrayna, hasılasının üçte birini savaşa harcıyor

ABD, Çin ve Rusya küresel askeri harcamaların yüzde 56’sını oluştururken, Rusya’nın askeri harcamaları GSYH’sinin yüzde 4,1’ine denk gelen 86,4 milyar dolara, Ukrayna’nın ise GSYH’sinin yüzde 34’üne denk gelen 44 milyar dolara ulaştı.

Enstitüye göre, 1949’a dayanan verilere bakılacak olursa Ukrayna’nın askeri harcamaları 2022’de yüzde 640 artarak kayıtlardaki en büyük yıllık artışı kaydederken, toplam harcamaya Batılı devletlerin gelen maddi yardımları ve silah yardımları dahil edilmedi. SIPRI, Rusya’nın askeri harcamalarının ise yaklaşık yüzde 9,2 arttığını ancak verilerin “yetkili mali kurumların savaşın başlangıcından bu yana şeffaflığı azaltmasından dolayı yüksek düzeyde belirsizlik içerdiğini” belirtti.

Orta ve Batı Avrupa’da harcamalar daha da artacak

Raporda, devam eden Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa’nın çoğu ülkesinde yükselen askeri harcamaların daha da artacağı belirtildi. Enstitünün kıdemli araştırmacılarından Diego Lopes da Silva, “Orta ve Batı Avrupa’da gelecek yıllarda askeri harcamaların artmasını bekleyebiliriz” dedi.

İngiltere 68,5 milyar dolarlık askeri harcama ile Orta ve Batı Avrupa’nın en yüksek askeri harcamasını yapan ekonomi oldu. Bunun yüzde 3,6’sına denk gelen 2,5 milyar doların Ukrayna’ya yapılan yardımlardan oluştuğu tahmin ediliyor.

Çin ve Japonya’nın harcamaları da artışta

Asya ve Okyanusya bölgesindeki askeri harcamalarda başı çeken iki ülke Çin ve Japonya.

Bölgenin toplam askeri harcamaları 2022’de yüzde 2,7 artışla 575 milyar dolara ulaştı. 2013 yılına göre bölgedeki askeri harcamalar yüzde 45 artmış durumda. Çin 292 milyar dolarla 2022 yılında en fazla askeri harcama yapan ikinci ülke. 2021’e göre askeri harcamaları yüzde 4,2 artan Çin de on yıl öncesine göre yüzde 63 daha fazla askeri harcama yapmış oldu.

Japonya’nın askeri harcamaları 2022’de yüzde 5,9 artışla GSYH’sinin yüzde 1,1’ine denk gelen 46 milyar dolara ulaştı. Bu Japonya’nın 1960’tan bu yana yaptığı en yüksek askeri harcama oldu. 2022’de açıklanan yeni ulusal güvenlik stratejisi kapsamında Japonya Çin, Kuzey Kore ve Rusya risklerine karşı askeri yetkinliklerini artırma çabasında.

Türkiye’nin askeri harcamaları %26 düştü

SIPRI’nin raporuna göre NATO ülkelerinin askeri harcamaları 2022’de yüzde 0,9 artışla 1.23 trilyon dolara ulaşırken, Türkiye’nin askeri harcamalarında üçüncü kez yıllık düşüş kaydedildi. Türkiye’nin askeri harcamaları 2022’de yüzde 26 düşüşle 10,6 milyar dolara geriledi.

Hindistan 81,4 milyar dolarla en yüksek askeri harcama yapan 4. ülke oldu. Ülkenin askeri harcamaları 2022’de yüzde 6 arttı.

Suudi Arabistan’ın askeri harcamaları 2018 yılından bu yana ilk kez arttı ve yüzde 16 artışla 75 milyar dolara ulaştı. Nijerya’nın askeri harcamaları 2021’de yüzde 56’lık bir artışın ardından 2022’de yüzde 38 düşüşle 3,1 milyar dolara geriledi. Tigray’da hükümet ve ayrılıkçı güçler arasında çatışmaların devam ettiği Etiyopya’da askeri harcamalar 2022’de yüzde 88 artışla 1 milyar dolara ulaştı.

Bu makale ilk olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır