Kağıt, mobilya ya da ahşap yakmak havayı kirletiyor…

Kapalı yerler öğlen saatlerinde havalandırılmalı

Hava kirliliğinin bir evvelki yıla oranla %9 arttığı açıklanırken uzmanlar, kış mevsiminde fosil yakıt tüketimi ve artan taşıt trafiği nedeniyle havada ölçülen partiküler husus konsantrasyonlarının arttığına dikkat çekiyor. Kağıt, mobilya ya da ahşap üzere materyallerin yakılması sonucunda da hava kirliliğinin oluştuğunu söz eden Dr. İnci Karakaş; hava kirliliğinin önlenebilmesi için elektrikli araçların yaygınlaştırılması, çevreyi kirletmeyecek alternatif yakıtların geliştirilmesi ve ulaşımın yüklü olarak toplu taşımayla yapılması gerektiğini vurguluyor. Dr. Karakaş, hava kirliliği olduğunda ise kapalı yerlerin sabah yerine öğle saatlerinde havalandırılmasını, spor yapılmamasını ve öğlene gerçek dışarı çıkılmasını tavsiye ediyor.

Çevre alanındaki çalışmalarıyla bilinen Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Etraf Sıhhati Program Lideri Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, son günlerde epeyce artan hava kirliliğine yol açan faktörlere değindi ve hem hava kirliliğini önleyecek hem de hava kirliliği olduğunda alınabilecek tedbirleri paylaştı. 

Sis ve pusun yoğunluğu farklı oluyor

Stratus cinsi bulutların yere yakın olması ya da yerle teması halinde, hava kütlelerinin ağırlaşması sonucunda pus ve sis oluştuğunu belirten Dr. İnci Karakaş, “Havada asılı kalan sis, ağırlaşan su kütleleri içerisinde yer alan küçük boyuttaki su zerrelerinin boyutu ve ölçüsüne bağlı olarak görüş arasını azaltıyor. Pus oluşumuyla, görüş aralığı 2 kilometrenin altına düşerken, sis oluşumuyla görüş uzaklığı 1 kilometrenin altına düşüyor. Sisin içerisinde yer alan su zerrelerinin sayısına nazaran hafif ve ağır olmak üzere sis çeşitlendiriliyor. Hafif siste 1 santimetreküp havada su zerrelerinin ölçüsü 50-100 ortasında değişirken ağır siste ise 500-600 aralığındadır. Hava sıcaklığına bağlı olarak sisin içerisindeki su zerreleri buz kristallerine de dönüşebiliyor. Sisin içerisindeki su zerreleri ışığı emerek daha ağır görünmesini sağlıyor.” dedi.

Fosil yakıtlar hava kalitesini bozuyor

Zararlı bileşenlerin konsantrasyonlarının artarak hudut kıymetlerin üzerine çıkmasıyla canlı ömrüne ve ekolojik istikrara ziyan vermesinin hava kirliliği olarak tanımlandığını söz eden Dr. İnci Karakaş, “Kış mevsiminde fosil yakıt tüketimi ve artan taşıt trafiği nedeniyle havada ölçülen partiküler husus konsantrasyonları artıyor. Hava kirliliğine katkıda bulunan yüksek basınç alanlarının tesiriyle hava kalitesi daha da bozuluyor. Rüzgârın da olmaması, partiküler hususların havada dağılımını ve seyrelmesini engelleyip konsantrasyonlarını makul bölgelerde artırıyor.” diye konuştu.

Mobilya yakmak sorunları beraberinde getiriyor

Kağıt, mobilya ya da ahşap üzere gereçlerin de yakılması sonucunda hava kirliliği oluşabildiğini vurgulayan Dr. İnci Karakaş, “Mobilyanın içeriğinde bulunan metilen klorür, aseton, alkol, uçucu organik bileşikler üzere solventler, formaldehit ve polibromodifenil esterleri üzere kimyasallar sebebiyle yakıldığında bu kimyasallar atmosfere salınıyor ve solunması halinde çeşitli sıhhat sorunlarını de beraberinde getiriyor. Bu sorunların başında, endokrin sistem üzerine çeşitli hasarlar yer alabiliyor.”

Elektrikle çalışan araçlar yaygınlaştırılmalı

Dr. İnci Karakaş hava kirliliğinin önlenebilmesi için tavsiyelerini şöyle sıraladı:

• Taşıt trafiğinden kaynaklanan emisyonları azaltmak için kurşunsuz akaryakıt üretiminin benimsenmesi ve kullanımının yaygınlaştırılması,
• Ulaşımın toplu taşımayla sağlanması,
• Elektrikle çalışan araçların yaygınlaştırılması,
• Çevreyi kirletmeyecek alternatif yakıtların geliştirilmesi,
• Emisyonların kaynağında azaltılmasını sağlayacak tedbirlerin uygulanması, 
• Endüstriyel kuruluşların emisyonları azaltacak tedbirleri alması,
• Yakma ünitelerinde kirliliğe yol açma ihtimali en az olan yakıtların kullanılması ve bu ünitelerin performanslarını arttıracak çeşitli uygulamaların geliştirilmesi,
• Yandığında toksik bileşen oluşturabilecek alanlardan kaynaklanan atıkların (hastane vb.) emisyonlarının denetim altında tutulması sağlanmalıdır.

Havalandırma için camlar öğle açılmalı

Dr. İnci Karakaş hava kirliliği olduğu vakitlerde ferdi olarak alınabilecek tedbirleri ise şöyle paylaştı:

• Mümkünse sabah saatleri yerine öğle saatlerine gerçek meskenden çıkılmalı, 
• Evden çıkarken maske kullanımına dikkat edilmesi gerekiyor. Hava kirliliğinin ağır olduğu bölgelerde maskeyle dışarı çıkmak kirliliğe maruz kalma ihtimalini düşürebiliyor. Bu bahiste kullanılan maskenin çeşidi de değerli. Cerrahi maskeler karbondioksit ve karbonmonoksit üzere havadaki kirleticilerin kimilerini tutamıyor.
• Evlerin havalandırılması emeliyle sabah erken saatte camları açmak yerine hava hareketinin daha fazla ve trafik yoğunluğunun daha az olabildiği öğle saatine hakikat camlar açılabilir.
• Spor yapan şahısların kirliliğin ağır olduğu vakitlerde spor yapmaması gerekiyor. Spor sırasında kişi daha süratli nefes alıp verdiği için daha fazla ölçüde kirli havaya maruz kalıyor. Böylelikle astım ve KOAH üzere hastalıklar şiddetlenebiliyor. 

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı