Enflasyon-refah kaybı kıskacında çalışma hayatını zor gündem bekliyor

Türkiye, Ekim 2022’de yıllık bazda yüzde 85,51 enflasyon oranına ulaştı. Baz etkisiyle 2022 yüzde 64,27 ile kapatıldı. Bu yıl da enflasyon için OVP’de yüzde 64 tahmini yapıldı. 2024 Mayıs ayına doğru yüzde 70’lere kadar ulaşacağı tahminleri bulunuyor.

Gerek seçimler gerekse başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın taahhütleri nedeniyle memur, emekli ve asgari ücretler yoluyla özel sektör çalışanlarının ücretlerine ara zamlar yapıldı. Hiç şüphe yok ki sabit gelirliler enflasyonun kaybedeni.

Çok ciddi refah kaybı yanında geçimini karşılayamayan insanlar bulunuyor ve sayıları artıyor. Gelir dağılımında enflasyon nedeniyle bozulma da gözlenmeye başlandı.

Manzaranın diğer tarafında ise çalıştıran kesim bulunuyor.

Özellikle imalat sanayiinde her ne kadar ücret artışlarına bağlı talep yükselişleri görülse de sanayi üretimi bir türlü toparlanamıyor. Şirketler eleman çıkarma yönünde söylemlerini her geçen gün artırıyor. Fiyat tutturamama, başta tekstil olmak üzere Türkiye’nin ihracat yoğun sektörlerinde, Türkiye’deki ücret seviyesinin bazı ülkelerin gerisinde kalması nedeniyle pazar-müşteri kayıpları olduğu iddiaları havada uçuşuyor.

İşçi kanadında ise artan kayıt dışılık, kayıt dışı yabancı göçmen çalıştırma ve enflasyon nedeniyle bozulan aile ekonomileri ve artan borçlarla birlikte sıkıntı büyüyor. Sendikalı işyerleri kısmen çözüm bulsa da dar ve sabit gelirli kesimin yaşadığı zorluk her geçen gün artıyor.

Bu zor dönemeçte iş piyasası için yeni bir zorlu dönem geliyor.

Kıdem tazminatının fona dönüştürülmesi tartışması ilk fitili ateşledi. Peşinden emekliler için verilecek iyileştirme, asgari ücret tartışmaları, hükümetin söz verdiği esnek çalışmaya yönelik adımlar, özel sektördeki metal iş kolu sözleşmesinin olası etkisi, 2023’ün son aylarında ciddi bir iş piyasası tartışmasını gerektiriyor.

TİSK, 29 Eylül günü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın katılımıyla Çalışma Hayatı İstişare Toplantısı yapacak. Ardından 12 Ekim’de çalışma hayatının tüm taraflarının katılacağı gelenekselleşen Ortak Paylaşım Platformu yapılacak.

2024’te ücretlerin baskılanacağı politikalar gündemde. Ancak çalışma hayatında ilk kez uzun sürenin ardından hem şirketleri hem de çalışanları aynı anda zorlayan bir ekonomik görünümde iş barışına yönelik endişeleri destekleyecek unsurların işaretleri gözleniyor.

Bu makale ilk olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır.